Euskararen Etxea

Bilboko San Inazio auzoan  euskaltzale, ikertzaile eta euskarari buruzko gaietan interesa izan dezaketen pertsona guztientzat sortu zen Euskararen Etxea. Bizkaiko Foru Aldundiaren, Bilboko Udalaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko lankidetzari esker; beraren helburua euskarari buruzko gune espezializatua izatean datza.

2004tik irekita dagoen Euskararen Etxeak lau solairu ditu, baina bi gune nagusitan bana daiteke haren barne-egitura. Alde batetik, azken bi solairuek euskal gaietan lanean diharduten elkarte eta erakundeentzat lan bateratua egiteko gunea osatzen dute. Gauzak hala, hirugarren solairuan Euskal Idazleen Elkartea, Topagunea (Euskara Elkarteen Federazioa), Euskal Pen Kluba eta Mendebalde Kultura Alkartea daude. Eta laugarrenean, berriz, Bizkaiko Ikastolen Elkartea. Bestetik, lehenengo bi solairuek  euskararekin zerikusia duten erabilera eta jarduerei aurre egiteko gunea osatzen dute. Bertan, Euskararen Interpretazio Zentroa kokatzen delarik (Euskararen Interpretazio Zentroaren asmoa, modu atsegin eta zuzenean, euskarari buruzko oinarrizko eduki batzuk publikoari erakustea da).

http://www.euskararenetxea.net/index.php?idi=eus

Topagunea

Gaur egun, lau arabarretik bat euskaraz hitz egin eta ulertzeko gai dela esan daiteke. Proportzio hori, gainera, ia hirukoiztu egiten da 25 urtetik beherakoen artean. Hala ere, askoz ere gutxiago dira euskara eguneroko bizitzan, normaltasunez erabiltzen dutenak.

Zein da ezagutza eta erabileraren arteko eten horren arrazoia? Ba ote da modurik egoera horri buelta emateko? Nork eragin behar du horretarako? Eta non egin behar du? Hori guztia aztertzeko, Topagunea Euskara Elkarteen Federazioak eta Arabako Foru Aldundiaren Euskara Zerbitzuak Arabako Euskaldunon Elkarguneen Topaketak antolatu dituzte elkarlanean.

Topaketok Gasteizko ARTIUMen izango dira, azaroaren 13 eta 20an, eta gogoeta gunea zein elkar ezagutzeko aukera eskaini nahi diete Arabako euskaldunei. Topaketak euskaldunon elkarguneei begira antolatu dituzte: euskara elkarte eta taldeak, aisialdi taldeak, guraso elkarteak, irakaskuntza mundua, helduen euskalduntzea, erakundeak, hedabideak, kultur talde eta elkarteak, euskararen aldeko eragile sozialak… Horiez gain, jakina, interesa duen norbanakoek ere parte har dezakete.

Topaketok Arabako euskaldunentzako esperientzia eta iritzi trukerako foroa sortzeko antolatu dira. Bide batez, Arabako aukera eta erronka berriak baloratu nahi dira bertan, eta auzolanerako aukera eta beharra azalerazi, herritarren funtzio eta protagonismoa azpimarratuz.

Horren harira, euskararen erabilera sozialean lehentasunezkoak diren hiru arlo aztertuko dira: kultur jarduerak, mintzapraktika egitasmoak eta haur eta gazteen aisialdia, hurrenez hurren. Horien inguruko esperientzia arrakastatsuen berri emango da, eta, bide batez, euskaldunek alor horietan eragin ahal izateko dituzten beharrak, aukerak eta moduak ere aztertuko dira.

Topagunea Euskara Elkarteen Federazioa 1997an sortu zen, eta Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako 95 Euskara Elkartek osatzen dute. Elkarteon zein Federazioaren beraren helburua euskararen erabilera sustatzea da. Horretarako, hainbat esparru lantzen dituzte, hala nola haur eta gazteen aisialdia, kulturgintza, tokiko hedabideak, mintzapraktika, entitateak euskalduntzea, sentiberatzea…

Guk ere Euskaraz

Bazenekien Donostian 24 urte bitarteko gazteen %90 euskalduna dela edota euskara ulertzen duela? Hausnarketa egiteko asmoz, 3 sketch grabatu dituzte Donostiako Zurriola Antzerki Eskolako ikasleek.

Euskarazetamol

Euskerazatemol, EZ DOK HIRU Bikoteatroak “DIBERTIMENTUAK” izenez bataiatu duen trilogiaren azken alea da. “Euskera Sencilloaren Manifiestoa”rekin hasi eta ondoren “Larruaizetara” etorri zen. “EUSKARAZETAMOL” honekin zera erakutsiko dute: “Antzerkiaz ideia pitorik ez dugun arren, gutxienez hirurarte kontatzen badakigula”. 
Aurreko bi ikuskizunak publikoaren gustukoak izan direnez beldur ziren azkenengo honekin espektatibak beteko ez ote zituzteen:  “Bi aukera genituen: gure talentuaz fidatzea ala dopajeaz baliatzea. Azkenean zentzu ona gailendu zen, eta pilulak aukeratu genituen. Baina ez kezkatu, kontrolatzen dugu. Guk, hau, nahi dugunean uzten dugu. 
Eta primeran ari gara, topera, flipatzen. Ikusiko duzue zer egiteko gai garen gure hizkuntzarekin “jarrita” gaudenean”. Experimentu zientifiko bat egin dute, gainera, ikuskizun honetarako behar duten super-euskera lortzeko: Euskaltzaindiako Liburutegian sartuta egon dira hilabete oso batez, artxibadore baten barruan. Azkenengo egunean odola atera zieten, emanaldi egunetan autotransfusio bat egiteko. Emaitza ikusgarria da, harrigarria.

Patxo Telleriak idatzia
Aktoreak: Patxo Telleria eta Mikel Martinez
Zuzendaria: Jokin Oregi
Musika: Josu Zabala
Musikariak: Bingen Mendizabal, Alex Ruiz de Azua, Txoni Larragoiti
Jantziak eta Atrezzoa: Nati Ortiz de Zarate
Argiak: Gaizka (Milakamoon); Teknikoa: Txerran (Starlan)
Eskerrik asko: Aitor Mazo, Iñaki Etxarri, Ana Meabe, Bilboko Kafe Antzokia eta Karmelo-Solokoetxe BHI
Produkzioa: TARTEAN ZERBITZUAK · Ez Dok Hiru BIKOTEATROA
Banaketa: Julio Perugorria Produkzioak

Hondarribia

EUSKARA MM&D HEDABIDEETAN ETA TESTUINGURU SOZIOLINGUISTIKOA

Euskarak gure bihotzean baino,  gure egunerokotasunean duen tokia ezagutzeko Euskal Herriko IV. Inkesta soziolinguistikoa eta Euskararen aholku batzordeak egindako “Euskara hedabideetan” izeneko lanera jo behar izan dugu.

Azken urte hauetan zehar gizartearen zaharkitzeak edota etorkinen fenomenoak ez du euskararen gaineko eragin negatibo zuzenik izan, hala ere gazteria gure egitura sozialaren etorkizuna dela abiapuntutzat hartuz, haiekiko arreta handia izan behar da, hizkuntza aberastu eta hiztun kopurua gora egitearen sustatzaile potentzialak direlako.

Jatorriz euskara ama hizkutza gisa dutenen kopurua txikia bada ere, EAEn elebidunen kopurua gora doa baita  Nafarroan ere. Berez, Euskal Herriko lau biztanletik hiru erdara dute lehen hizkuntza gisa, euskara dutenak %16,5 dira eta biak dituztenak %4,8. Euskara lehen  aukera ez badirudi ere, esan bezala elebidunen kopuru gora dihoa eta horrek euskara esparru gehiagotan zabaltzea eta eskaini nahi izatea dakar. Hedabideen papera funtsezkoa da batez ere, euskara jakin, baino erabili ohi ez duen gazteriaren artean sustatzeko.

Euskara sarri ikastoletan gauzatzen denaz harago joateko aukerarik ez duela dirudi, zergatia, faktore ezberdinen batzean egon liteke, baina hedabideen papera funtsezkoa da errealitate hura bertan bera gera dadin.

Sarri sareak eta hedabideek gazteleraz egindako produktuak kontsumitzera bultzatzen zaituztela dirudi.  Euskaraz egindako kalitatezko edukiak dauden arren, gaztelaniaz eskaintzen direnak beti landuagoak eta gertutasun kutsu handiago bat iradokitzen dutela uste dut, eta gakoa bertan dagoela iruditzen zait. Gazteriak, euskaraz gauzatutako eduki eraginkor indartsu bat kontsumitzeko aukera ez duela uste dut, eta ahalegin bat egiten den arren gaztelaniaz diharduten eduki kopurua eta aldaera handiagoa da, euskaraz egiten dena baino.

Hala ere badira hainbat saiakera, ohikotzat ematen hasiak diren sare-sozialak, 16 urtetik behera edota gorakoek erabili ohi dituztenak,  euskaraz jarduteko aukera eskaintzen dute baina horrek ere sarri, bertan lagunekin elkarrizketak zein post-ak euskaraz egitearekin bat ez dator. Horregatik agian gorago esan bezala hedabideen zein erakundeen ahaleginaz gain gure aldetik ere euskara bigarren aukera gisa ikusteari uko egin beharko geniokeela uste dut.

Euskara ikastearen abantaila

Euskararen Donostia Udal Patronatuak,  Euskara Ikaslearen Txartela sortu zuen 2002-2003 ikasturtean. Honen bidez, euskara ikasleak egiten ari diren ahalegina errekonozitu eta saritu nahi du. Era honetan, Donostian euskara ikasten ari diren ikasle guztiek izango dute Euskara Ikaslearen Txartela jasotzeko aukera.Txartelaren helburua, ikaslearen ahalegina errekonozitzeaz gain, ikasle hori ikasten ari den euskara ikasgelaz kanpo erabiltzeko erraztasunak ematea da. Horrela, txartelaren bitartez, euskarazko produktu eta zerbitzuei buruzko informazioa jasoko dute eta prezio eskuragarriagoak lortuko dituzte. Pixkanaka-pixkanaka, txartela erabiltzeak eskain ditzakeen abantailak areagotuz joango da Euskararen Udal Patronatua.

Euskaramundiala

Etxepare Institutuak ekintza anitzak sustatu ditu, euskara Euskal Herritik kanpo entzuteko. Donostiako Prim kalean kokatutako egoitzan publizitate kanpainia bat aurkeztu dute atzerritarren ahaleginak euskaraz, euskal hiztunei ere eragin gaitzan. Euskara Mundiala leloaren pean Etxepare Euskal Institutuaren egitasmo honen bidez, munduan zehar ahalik eta jende gehienak euskaraz zerbait esatea da.

Zinema Euskaraz

Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak ZINEMA EUSKARAZ delako programa bultzatu du, hiritarrei zinema euskaraz ikusteko aukera errazteko, zinema euskaraz eskatzen dutenentzat eskaintza nahikoa bermatzeko eta euskara kultura eta gizarte-erabilpeneko hizkuntzatzat sustatzeko asmoz.

Ekimen honen bidez, zinemaren balioak bultzatu eta euskara kulturaren alorreko komunikazio-tresnatzat eta aisia eta denborapasaren alorreko normalizazio-tresnatzat sustatuko duen film aukeraketa bat helarazi nahi zaie euskal hiritarrei.

ZINEMA EUSKARAZ programaren oinarria filmeen erakustaldia izanik, zinema-aretoetan 20 film euskaraz ikusi, beste 27 DVD formatuan saldu eta www.kulturklik.net eta www.eitb.com webguneetan doako 30 film baino gehiago streaming (on line) bidez ikusteko aukera bultzatuko da. Horrez gain, akordioak sinatuko dira udal desberdinekin, film horietako batzuk udal zinema-aretoetan pantailaratzeko aukera izan dezaten.

Elkar dendetan eta azalera handietan salgai jarriko diren hurrengo DVDak “El equipo A” eta “Marmaduke” dira. Honela, lau titulu izango dira eskuragai, “Horton” eta “Ice Age 3” abenduan jarri bait ziren salmentan. Doan ikusi daitezkeen filmeen artean arrakasta gehien izaten ari direnak umeei zuzendutakoak dira; hala nola: Glup, Baso ilunean, Cristobal Molon, Txirri eta Mirri eta Txiribiton, eta Betizu eta urrezko zinzarria.

Programa hau abian jartzeko, akordioa sinatu da euskara eta euskal kultura sustatzea  xede duen EITB erakunde publikoarekin, filmen aukeraketa eta bikoizketa eta eskubideen kudeaketa koordinatu eta eskaintza hau sustatu eta ezagutzera eman dezan. Gainera, akordioak mamitu dira Vesa, Sade, Golem eta Circuito Coliseo banaketa-enpresekin, hiru euskal hiriburuetan dituzten aretoetan film hauek ere programa ditzaten.

Francisco López alias Patxi lehendakari

Bazen behin, Francisco López izeneko  politikari bat. Portugaleteko heldu honek, EAEko hauteskundeetan lehendakari modura aurkezteko erabakia hartu zuen. Obamak Estatu Batuetako afroamerikarrentzat belztasun nahikoa ez zuen modu berean, Lopez-ek euskal hiztunen artean ere mesfidantza sortzen zuen, xehetasun horren irtenbidea euskalduntze prozesu sakon batean zuen erantzuna. Francisco, Paco,  izen euskaldun eta herrikoi batean bilakatu zuen , Patxi. Listo. Ya está, horra hor konponbidea. EAEko lehendakari bezala “hautatua” atera zenean, euskaldunen buru izanda ere, ez zuen eta ez du euskara menperatzen, baina ez du axola, Patxi izena duen gizon bati ezin zaio ezer leporatu. Patxi, gure Patxi!

 Aurreko astean, Euskararen inguruko Batzarrean, mota honetako altxorrekin laztandu zizkigun belarriak:  “La desaparición del terrorismo de ETA unirá definitivamente el euskera con la libertad”  edota “el fin de la violencia facilitará las cosas al mundo del euskera”. Eta noski, Euskararen Batzarrean euskaraz zertarako. Esan zuena esateko agian hobe gaztelaniaz mintzatzea. Gure Patxik hobe luke frantsesez aritzea, euskaraz ez baitu aurrerapausorik ematen eta gaztelaniaz berriz hanka sartzen du, horregatik agian Françoise izatera pasatu beharko litzateke. Esandakoa ulertu gabe, ez gintuelako asaldaturik utziko.

Palindromo lehiaketa

Arrasateko AED elkarteak palindromo lehiaketa du abian otsailaren 11ra arte. Euskal Herri osoko euskaldunek har dezakete parte, palindromoa sortu eta AEDra e-mailez bidaliz. Bi sari egongo dira, Euskal Herriko eta Arrasateko palindromorik onenentzat. Ez badakizue ere, palindromoa aurretik atzera nahiz atzetik aurrera berdin irakurtzen den hitza edo esaldia da. OINARRIAK Parte hartzaile bakoitzak nahi beste lan aukez dezake. Lanek ulergarriak eta zentzudunak izan beharko dute ezinbestean. Palindromoen luzera baloratuko da, nahiz eta epaitzerako orduan ez den izango erabakigarria. Palindromoen luzera hitzen arteko espazioak kontuan hartu gabe neurtuko da. Epaimahaia, Markos  Gimeno palindromogileak, Erdu AEK-k eta Arrasateko Udal Euskaltegiak osatuko dute. Lanak, aed@aedelkartea.comHelbide elektroniko honek spam bot-en kontrako babesa du. Ikusteko Javascript-a aktibatu behar duzu helbidera bidali beharko dira, abenduaren 28tik  otsailaren 11ra bitartean. Palindromoarekin batera egilearen izen-abizenak, adina, helbidea eta telefonoa jarri beharko dira. Irabazleak, otsailaren 21ean, emango dira ezagutzera AED Elkartearen web gunean: www.aedelkartea.com eta facebook-en. Lehiaketa honetan parte hartzeak oinarri hauek eta epaimahaiaren erabakia onartzea suposatzen du.  SARIAK Euskal Herriko onenari: Debako Txindurri Iturri Nekazalturismo-Sagardotegian bi lagunentzako sagardotegiko afaria, logela bikoitza eta gosaria. Arrasateko onenari: Arrasateko Txondorra Erretegian lau pertsonentzako etxeko menu berezia.

8.zeregina

Ikusentzunezko produktuak hipertestuetan jorratzen duten funtzioa, lekua eta iturriak zeintzuk diren aztertu dugu. Micon eta Masiperen testuan oinarrituz, sarean ikusentzunezko produktuek duten agerpena handia bada ere hauen kalitatea txikia dela ikusi dugu eta normalean produktu hauek sail bereizietan aurkitu daitezke. Bestetik produktu honen funtzio nagusia normalean, testu idatziaren gehigarri izatea da, nahiz eta errealitatean hipertestuaren eduki osagarri gisa bezala erabili beharko litzatekeen. Eduki huen jatorriari dagokionez bistakoa da hedabideek auto-produkzioaren aldeko lanik egiten ez dutela, horregatik gehienetan agentzien esku jasotako produktuak erabiltzen dituzte.
Eitb, Argia eta Berriaren edizio digitaletan irizpide hauek aztertuz orokorrean, Micon eta Masipek aipatutakoa betetzen dela ikusi izan dugu, gehienetan ikusentzunezko produktua sail bereizietan agertzen da, gainontzeko elementu multimedien aparteko eskaintza bezala eskegi egiten delarik.

7.zeregina

Bigarren post honetan euskarazko hedabide digitalek hipertestuen alde eginiko lanaz aritu gara, eta orokorrean lana hobetu daitekeela uste dut. Multimedia erreminten erabilera banakakoa egin ohi da, elementu ezberdinen batura eduki bakar bat sortzea baino, audio produktu soila edota ikusentzunezko muntaia idatzitako testu osagarrik gabe eskegitako lanak ohikoenak dira. Aztertutako zuzeu, zein argia.com guneak landuenak iruditu zaizkit baina ariketan esan bezala diseinu aldetik batez ere, lan borobilagoa eta itxurosoagoa egitea posiblea dela uste dut. Eitb-k zuzenean telebistan azaleratutako produktu berberakeskegi egiten ditu eta sareak eskaintzen dituen baliabideetara moldatu gabe produktuak zuzenean igotzen ditu gainera.